có nhiều quy định mới bảo vệ tốt hơn quyền hợp pháp của người dân, đặc biệt đối với người bị thu hồi đất, góp phần hạn chế và giải quyết khiếu kiện về đất đai; đa dạng hóa hình thức bồi thường về đất, đồng thời, quy định thêm nhiều khoản hỗ trợ cho người bị thu hồi đất.

Cụ thể, đã bỏ quy định về khung giá đất và đất sẽ được định giá theo nguyên tắc thị trường. Theo đó, khi bỏ khung giá đất, mỗi địa phương sẽ tự quyết định Bảng giá đất và điều chỉnh Bảng giá mỗi năm một lần để phù hợp với giá đất thị trường (thay vì 5 năm/ lần và căn cứ vào giá đất tối thiểu - tối đa do Chính phủ ban hành như hiện nay).

Bảng giá đất mới được quy định cần tiệm cận với giá đất thị trường mà giá đền bù được tính theo giá đất cụ thể, như vậy, sẽ kéo theo giá đền bù đất tăng so với hiện nay. Hiện nay, đã quy định các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ thực hiện việc công bố bảng giá đất mới từ ngày 01/01/2026. Nếu Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 1/8/2024 thì có thể, quy định về bảng giá đất của các tỉnh, thành sẽ được UBND cập nhật sớm hơn dự kiến. Do đó, người dân sẽ được thu hẹp khoảng thời gian được nhận bồi thường cao hơn khi Nhà nước thu hồi đất.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM cho rằng Luật Đất đai 2024 đã xác định rõ hơn quy định về đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người có đất bị thu hồi... Theo đó, Điều 91, 92, 93, 94 Luật Đất đai 2024 quy định về việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, trong đó cũng có nội dung cụ thể về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các trường hợp đặc biệt.

"Theo Luật Đất đai 2024, người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở…", ông Châu cho biết.

Đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng Luật Đất đai 2024 có hiệu lực sớm sẽ tránh thu hồi đất tràn lan, hài hòa lợi ích các bên (việc thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng mang tính công khai, minh bạch, dễ giám sát; khắc phục được tình trạng có một số trường hợp địa phương thu hồi đất tràn lan; bảo đảm hài hòa lợi ích của người sử dụng đất bị thu hồi, nhà đầu tư, Nhà nước; đảm bảo bảng giá đất tiệm cận với giá đất trên thị trường...).

Luật có hiệu lực sớm từ 1/8/2024 sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân. Cụ thể, đối với người dân, người dân sẽ được hưởng thêm quyền lợi về bồi thường, đền bù tái định cư khi bị thu hồi đất. Được biết, việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất luôn là một trong những vấn đề “nóng”.

Luật Đất đai 2024 quy định hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp mà có đủ điều kiện được bồi thường theo quy định khi Nhà nước thu hồi đất được bồi thường bằng: Đất nông nghiệp, tiền, đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc nhà ở.

Trong đó, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp mà đủ điều kiện được bồi thường thì khi Nhà nước thu hồi đất sẽ được bồi thường bằng: Đất nông nghiệp; tiền; đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi; hoặc nhà ở.

Khi Luật Đất đai 2024 chưa có hiệu lực thì việc bồi thường đất nông nghiệp vẫn áp dụng theo quy định tại Điều 74, Điều 77 Luật Đất đai 2013. Cụ thể, hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi chỉ được bồi thường về đất bằng đất nông nghiệp hoặc tiền (trong trường hợp không có đất nông nghiệp để bồi thường).

Còn tại khoản 6 Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định, người bị thu hồi đất nông nghiệp đủ điều kiện bồi thường mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở/nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở/nhà ở tái định cư. Do vậy, khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi có đủ điều kiện bồi thường thì có thể được bồi thường bằng nhà ở.

Tuy nhiên, đối chiếu với nguyên tắc bồi thường về đất tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai 2024, vẫn sẽ ưu tiên bồi thường bằng đất nông nghiệp hoặc tiền. Nếu được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng nhưng phải đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực người có đất nông nghiệp bị thu hồi có khả năng được bồi thường bằng đất ở, nhà ở.

Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2024 sớm có hiệu lực, người dân sẽ được hưởng thêm một số quyền lợi như: được bố trí tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất (khoản 5, Điều 91, Luật Đất đai 2024); hộ gia đình nhiều thế hệ bị thu hồi đất sẽ được giao thêm đất (khoản 4, Điều 111, Luật Đất đai 2024); thêm nhiều khoản hỗ trợ cho người bị thu hồi đất (Chi phí hỗ trợ di dời vật nuôi; Chi phí hỗ trợ tháo dỡ, di dời tài sản gắn liền với đất…).